Strijd tegen het witwassen van geld en de financiering van terrorisme

Wat is witwassen van geld?

Witwassen van geld is het in het legale circuit brengen van geldsommen van illegale of zelfs criminele herkomst, zoals van georganiseerde misdaad, drugs- en wapenhandel, illegale handel in goederen en koopwaar, handel in clandestiene werkkrachten, mensenhandel en exploitatie van prostitutie, ernstige en georganiseerde fiscale fraude, enz.

Wat is financiering van terrorisme?

Financiering van terrorisme is het verstrekken of verzamelen van fondsen (van legale of illegale herkomst) in het kader van terroristische activiteiten.

Hoe gaan criminele organisaties te werk?

Terwijl het bij het witwassen van geld de bedoeling is de illegale herkomst van het geld te verbergen, is het bij de financiering van terrorisme de bedoeling de illegale bestemming ervan te maskeren.

De processen voor het witwassen van geld en voor de financiering van terrorisme verlopen dus licht verschillend.

Het witwasproces bestaat over het algemeen uit drie fasen:

1. Plaatsing: in die fase brengt de witwasser geld van criminele herkomst in het financiële systeem in door grote sommen op te delen en op verschillende rekeningen te storten (het zogenaamde “smurfen”). Die stortingen worden ofwel rechtstreeks uitgevoerd, ofwel via monetaire instrumenten, zoals cheques, overschrijvingen, enz. De aldus opgesplitste sommen worden vervolgens doorgesluisd naar rekeningen op andere plaatsen.
2. Versluiering: gedurende deze fase voert de witwasser het aantal verrichtingen van diverse aard op, zoals aankopen, verkopen, beursbeleggingen, om de traceerbaarheid van de geldsommen te verstoren en zo de herkomst ervan te versluieren.
3. Integratie: in deze derde fase komen de geldsommen weer boven en worden ze weer in legale economische activiteiten geïnvesteerd: vastgoed, luxeproducten, het oprichten van ondernemingen, enz.

Het proces voor de financiering van terrorisme is alleen nodig indien de benodigde sommen hoog zijn. Het berust op twee of drie fasen:

1. Er wordt slechts gebruikgemaakt van de plaatsingsfase als de geldsommen voor de financiering van terrorisme aanzienlijk en van criminele herkomst zijn.

   Anders dan bij het witwassen van geld gaat het bij financiële verrichtingen die verband houden met de financiering van terroristische activiteiten over het algemeen om kleine sommen. Wanneer terroristische organisaties geld verwerven uit legale bronnen, is het dan ook moeilijk om het spoor van die geldsommen te detecteren en te volgen. Daarom is de plaatsingsfase minder bruikbaar.

2. Net als bij het witwassen van geld kiezen terroristische organisaties doorgaans voor de versluieringsfase, om te vermijden dat ze de aandacht trekken van de overheden en om de identiteit van hun opdrachtgevers en uiteindelijk van de begunstigden van de vergaarde geldsommen te beschermen.

   Naast de banktechnieken maken de terroristische organisaties gebruik van parallelle systemen voor fysieke geldtransfers, zoals “ Hawala ” en “Hundi”.

   Ze hanteren ook de oudste methode voor de transfer van activa: het fysieke transport van geld, goud of ander waardenvervoer, door middel van smokkel.

3. Zonder te kunnen spreken van een integratiefase – aangezien de geldsommen niet opnieuw in de legale economie worden geïnvesteerd – duiken de gelden weer op om te worden gebruikt voor terroristische doeleinden.

Wat is de economische omvang van het witwassen van geld en van de financiering van terrorisme?

Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) vertegenwoordigen de witgewassen gelden en de gelden voor de financiering van terrorisme tussen 400 en duizend miljard euro, d.i. tussen 2,5 en 5 % van het wereldwijde bbp.

Wat zijn de wettelijke voorzieningen voor de strijd tegen het witwassen van geld en de financiering van terrorisme?

Om deze fenomenen in te dijken, hebben een dertigtal staten, waaronder België, in 1989 de Financial Action Task Force , opgericht, een internationale organisatie die aanbevelingen formuleert voor haar lidstaten en die regelmatig de maatregelen evalueert die deze lidstaten hebben genomen.

Op Europees niveau werden vijf richtlijnen goedgekeurd, terwijl in België de volgende maatregelen werden genomen:

1. Preventief:
   • de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme;
     meermaals gewijzigd en vervangen door
   • de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten (hierna: wet WG/FT);
   • de verschillende koninklijke uitvoeringsbesluiten;
   • de toepassingsverordeningen.
2. Repressief: artikel 505 van het strafwetboek.

Voor verdere informatie: www.economie.fgov.be/nl/themas

Wat is nu eigenlijk “Ondermijning”?
Om de juiste definitie te vinden is dit niet zo eenvoudig. We proberen het eenvoudig te houden.
De ondermijning. Hebben we met boeven te maken? Wie zijn die boeven eigenlijk? Het staat meestal niet geschreven op zijn of haar voorhoofd. Daar gaat het nu eigenlijk om bij de Ondermijning.
Het bijna onzichtbare grensgebied tussen de onder en bovenwereld. Denk bijvoorbeeld aan dat garagebedrijf bij je in de straat. Er staat al weken dezelfde auto op de brug? Of die kapperszaak waar je nog nooit iemand binnen is gezien. Of een horecazaak waar nooit klanten zijn?
Dit zijn signalen waar we met zijn allen op moeten letten. Ook op de lege panden die verpauperen en niemand er woont. Dit zijn zaken die je door moet geven aan de wijkagent en/of www.denhaag.nl/melding

Maar ondermijning gaat nog verder. Criminele organisaties sluipen woonwijken binnen en creëren zo hun vrijplaatsen. Zij bedreigen lokale bestuurders of politici. Soms gebeurt het veel opzichtiger. Een café met belachelijke dure flessen drank op het menu, kan een openlijk voor ondermijning zijn. In welke vorm dan ook, ondermijning is een ernstig en maatschappelijk probleem en verdient de volle aandacht!

Politie, gemeenten, bedrijven en ja uzelf als bewoner kunnen zich in de strijd tegen de onzichtbare criminaliteit mengen.
Praat eens met uw wijkagent als u dingen ziet die u opvallen. Die onbekende buurman die u iedere keer op dezelfde tijd zijn woning in en uit ziet gaan. Woont die kerel daar eigenlijk wel? Is het niet vreemd dat je nooit huiselijke geluiden hoort en het licht iedere dag stipt om acht uur uitgaat? Of die jonge bestuurder van die dikke dure slee, die hij toch niet kan betalen?

Heeft U het gevoel dat er iets niet pluis is? Meld het. Altijd! Bel 112 als elke seconde telt en 0900-8844 bij geen spoed, wel politie. Melden kan ook anoniem via het meldpunt: Meld Misdaad Anoniem. Bel 0800-7000.

 Informatiebron: De Posthoorn de datum 4 juni 2019 / Column P.Vreeswijk

Het concept ‘ondermijning’ speelt een steeds belangrijkere rol bij de aanpak van criminaliteit en ordeverstoringen in Nederland. Ondermijning doelt volgens een rapport van de Politie op ‘het verzwakken of misbruiken van de structuur van onze maatschappijleidend tot een aantasting van haar fundamenten en/of van de legitimiteit van het stelsel dat haar beschermt.

Het begrip  ondermijning heeft  verschillende verschijningsvormen. Zo tast georganiseerde/ondermijnende criminaliteit de gezagspositie van bestuur en politie aan, maar ook het vertrouwen van burgers in frontlijnwerkers als agenten en medewerkers van woningcorporaties. Bovendien is er sprake van een sluipende acceptatie van (misdaad)geld en wordt de marktpositie van bonafide ondernemers in wijken aangetast. Ten slotte worden instituten die zijn gericht op het benutten van legale kansen in wijken, zoals scholen en wijkcoaches, door crimineel gedrag aangetast.

Ondanks de populariteit van het begrip bij beleidsmakers en journalisten blijft de betekenis van het begrip vaag. De term ondermijning wordt gebruikt om zeer uiteenlopende vormen van criminaliteit aan te duiden. Het eerder aangehaalde rapport van de Politie  kenmerkt bijvoorbeeld zowel creditcardfraude, mensenhandel, bingohallen, belwinkels als radicaal dierenrechtenactivisme als ondermijning. Kolthoff stelt bovendien terecht dat ‘ondermijnende criminaliteit’ een pleonasme is, omdat in beginsel alle criminaliteit een ondermijnend karakter heeft. Hij stelt voor om het begrip ondermijning vooral te gebruiken voor gedrag dat de ‘rechtstaat of samenleving in brede zin’ aantast.

Hoewel het begrip ondermijning verder moet worden afgebakend en geoperationaliseerd, is het inmiddels breed geaccepteerd dat drugscriminaliteit zoals dealen en hennepteelt een sterk ondermijnend karakter heeft. Onderzoekers stellen dat drugscriminaliteit in woonwijken functioneert als ‘een alternatief kanaal voor economische en sociale stijging’. Succes in de drugshandel is zeer lucratief en ‘leidt tot steun van burgers die hiervan profiteren’. De onderzoekers merken drugshandel en hennepteelt aan als ‘een sluipend maatschappelijk gevaar’ voor woonwijken.

Voor verdere informatie: University of Groningen. Onderzoeksrapport Ondermijning, drugscriminaliteit en vertrouwen in de Staat.

Published in:
De wisselwerking tussen recht en vertrouwen bij toezicht en handhaving

Aanpak ondermijnende criminaliteit vraagt om meer inzet.

Informatiebron: VNG